Historia architektury – secesja

Secesja to jeden z moich ulubionych styli w architekturze. Choć trwał krótko, wykształcił sporo bardzo charakterystycznych cech, dzięki którym trudno pomylić go z innym stylem archi.

 

Powstanie secesji

Można powiedzieć, że secesja powstała w Wiedniu, kiedy utworzone zostało Stowarzyszenie Secesji Wiedeńskiej (założone 3.04.1897 r.) przez wybitnych artystów z Gustawem Klimtem na czele. Oddzielili się oni od Wiedeńskiego Domu Sztuki, którymi rządziły nadal konserwatywne idee – mowa o historyzmie.

Secesja rozwijała się od końca XIX w. do 1925 r., a jej rozkwit datuje się na około 1905 r. Artyści tworzący w duchu secesyjnym chcieli oderwać się od naśladowania minionych epok, mieli potrzebę stworzyć nowy styl.

Symbolicznym obiektem początku secesji jest Budynek Secesji, który znajduje się w Wiedniu:

 

 

Nazwa stylu

Różne kraje inaczej ten styl nazywały. We Francji secesja ma nazwę Art nouveau. W Niemczech secesja to Jugendstil, w Anglii – Arts and Crafts, w Austrii Sezession, a w Hiszpanii modernismo.

 

Krótka historia secesji

Secesja jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1890-1925, lecz zasadniczy rozkwit trwał od około 1905. Styl ten był rezultatem poszukiwań wyzwolenia formy budynku z czystego naśladownictwa dawnych epok (historyzmu) i wytworzenia nowego stylu.

Wiedeń, Majolikahaus zaprojektowany przez Otto Wagnera

Secesja niestety nie trwała zbyt długo. Choć może to i dobrze? Ten styl jest jak zjawiskowy kwiat – który kwitnie, chwilę urzeka swoim pięknem, a po chwili więdnie. Secesja jest stylem bardzo charakterystycznym, przykuwającym uwagę. Powtapiane secesyjne budynki w tkankę miejską bardzo ją urozmaicają, nadają smaka. Ale co za dużo to niezdrowo :-) Może dlatego tak uwielbiam ten styl: bo nie jest go za dużo? Czego nie można powiedzieć o architekturze modernizmu, która jest wszędzie. (Mam do niej bardzo dużo zastrzeżeń, ale to temat na oddzielny wpis).

Wiedeń, kamienica zaprojektowana przez Otto Wagnera

Wracając do secesji: styl powoli zaczynał zanikać po I. wojnie światowej. Przybywało krytyków. Coraz więcej zwolenników zaczął zbierać tzw. styl międzynarodowy. Brr, aż mnie ciarki przechodzą jak o nim pomyślę… ciekawa jestem czy Wy też nie lubicie modernizmu?

 

Cechy charakterystyczne architektury secesyjnej

Motywem przewodnim powstania secesji było: stworzenie nowego stylu, który nie odnosi się do historii. Oczywiście takie podejście spotkało się z dużą krytyką, wielu artystów uważało, że poprzednie style powstawały „wynikowo”, drogą ewolucji. I tak też powinno być i tym razem.

Secesja to głównie ornamentyka. Artyści secesyjni projektowali i tworzyli „szatę”, a kwestie funkcjonalności i konstrukcji pozostawiali inżynierom budowlanym. W budynkach mieszkalnych układ funkcjonalny lokali, jak i rozwiązania urbanistyczne, praktycznie nie zmieniły się i funkcjonowały tak, jak w XIX w. Budynku użyteczności publicznej często były mieszanką kilku styli: neoromańskiego, neogotyckiego, neobarokowego, z przewijającym się wątkiem romantycznym.

Poszanowanie natury było wątkiem przewodnik w stylu secesyjnym. Najczęściej na elewacjach budynku możemy znaleźć stylizowane formy roślinne, postaci kobiet w długich włosach, reliefy. Fasady są zbudowane na miękkich i krzywych liniach, co widoczne jest nie tylko w samych ornamentach, ale również w detalach wykończenia budynku: stolarka okienna, klamki, balustrady schodów.

Na poniższym zdjęciu chyba najbardziej reprezentacyjna secesyjna willa w mojej Łodzi znajdująca się przy ul. Wólczańskiej 31:

Willa Leopolda Kindermanna, ul. Wólczańska 31/33, Łódź. Źródło zdjęcia: klik

 

PRAGA

Praga usiana jest secesyjnymi budynkami. (Może też dlatego tak bardzo pokochałam to miasto? :-) Będę chciała napisać o praskiej secesji oddzielny wpis, ale tak na zachętę, przedstawię Wam kilka ciekawych budynków.

Głównym, najbardziej znanym jest Miejski Dom Reprezentacyjny. Jeśli chcecie dowiedzieć się o nim więcej to zapraszam tutaj.

 

Pomnik Jana Husa znajdujący się na Rynku Staromiejskim to również dzieło secesyjne:

 

Innym przykładem secesyjnego budynku jest hotel Grand Hotel Europa znajdujący się na Placu Wacława. Ostatnio dość mocno podupadł i jest w remoncie. Trzymajmy kciuki za szybkie ukończenie renowacji i oddanie go do użytku!

 

Tuż obok niego znajduje się Meran Hotel. Motywem przewodnim są ornamenty roślinne:

 

Urzekającym i zniewalającym budynkiem jest również kamienica U Nováků. Ale więcej już nic nie powiem. Będzie osobny wpis :-)

 

Gaudi – trochę inna secesja

Myślę, że zetknęliście się ze specyficzną twórczością Antoni Gaudíego. To również secesja, ale taka… jedyna w swoim rodzaju. Gaudi wytworzył swój własny styl, na tyle charakterystyczny, że trudno go pomylić z jakimkolwiek innym. Jego twórczość charakteryzowała rzeźbiarskość, wykorzystywał łuki paraboliczne, używał w swoich dziełach motywów zwierzęcych.

Sagradę Familię chyba każdy zna :) Świątynia w budowie od 1882 r. a chyba nadal nie wiadomo kiedy zostanie ukończona.

Zdjęcia z Barcelony mam przedpotopowe :D Ale w sumie może będą ciekawsze niż takie „suche” z internetu?

Taka młoda byłam 11 lat temu:

Wnętrze świątyni bardzo różni się od elewacji, prawda? Szczerze powiem, że to, co w środku – bardziej mi się podoba :-)

 

Innym, bardzo znanym dziełem Gaudiego jest Casa Batlló. Znajdziemy tu wiele elementów odwołujących się do motywów zwierzęcych: balkony – kości, dach – rybie łuski. Budynek znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

 

I jeszcze jeden budynek Gaudiego: La Pedrera, czyli po hiszpańsku kamieniołom. Nazwa pochodzi od wyglądu budynku – przypomina wielką skałę. Ciężko znaleźć tu prostą linię. Można nie przepadać za taką architekturą, ale trzeba przyznać, że jest jedyna w swoim rodzaju.

 


 

Dzisiejszy wpis jest trochę chaotyczny. Przyznaję :-) Ale trochę dlatego, że piszę go późno w nocy. Powinnam już dawno spać :D

Niedługo pojawią się kolejne architektoniczne wpisy. Nadal zachęcam Was do oddawania głosu w mojej mini-ankiecie o czym chcielibyście dalej czytać: o architekturze nowoczesnej czy historycznej? Głosować można do soboty :)

A tymczasem żegnam się. Do następnego!! :-)

 

 

Przy tworzeniu cyklu o stylach architektonicznych posiłkowałam się:

  • W. Koch – Style w Architekturze
  • A. Miłobędzki – Zarys dziejów architektury w Polsce
  • T. Broniewski – Historia architektury dla wszystkich
  • D. Watkin – Historia architektury zachodniej
  • J. Białostocki – Sztuka cenniejsza niż złoto
  • N. Pevsner – Historia architektury europejskiej

 





Zachęcam Cię do pobrania mojego mini-przewodnika po Pradze, w którym znajdziesz ponad 20 opracowań najciekawszych miejsc w czeskiej stolicy ☺️
Wystarczy, że zapiszesz się na mój newsletter, a mini-przewodnik otrzymasz za darmo. Kliknij w poniższą grafikę:

Dominika Rau-Walczak test test

Z wykształcenia jestem architektką, a zawodowo spełniam się przy renowacji zabytków. Prywatnie - kocham Pragę, starą architekturę oraz święty spokój. Zapraszam Cię do mojego świata! ☺️

13 comments
  1. „Internetowcy” z uporem maniaka używają odmiany „styli”. Czy to jakaś rewolucja językowa?
    Temat architektura – bardzo ciekawy. Co do odmiany, polecam:

    mianownik styl style
    dopełniacz stylu stylów
    celownik stylowi stylom
    biernik styl style
    narzędnik stylem stylami
    miejscownik stylu stylach
    wołacz stylu style

    Pozdrawiam

  2. Secesja to wspaniały styl architektoniczny, niby odcina się od wcześniejszych styli, a jednak nie. Daleko mu do modernistycznej architektury (przyszłej), a jednak ją zaczyna. Przepiękny styl, który bazuje mocno na literaturze i ogólnej sytuacji kulturalnej w Europie :)

  3. Secesji jest mało????? To dla mnie odkrycie. Dużo podróżuję, lubię miasta i architekturę. I mam wrażenie, że wszędzie są kamieniczki secesyjne… Świetny blog, pani Dominiko! A jak dla mnie artykuły o poszczególnych stylach mogłyby być dłuższe – to bardzo ciekawy temat, a ja jako laik mogę się z nich uczyć. Na koniec mam jedno pytanie: czy poza Sagradą, która jest „secesyjna a la Gaudi” istnieją jakieś kościoły secesyjne?

    1. Przez uwielbienie do secesji, to może po prostu ciągle mi mało i mało? :D Niby secesyjne kamienice spotyka się na każdym kroku, ale wiesz… przygotowując ten wpis nagle „okazało się”, że ciężko mi tak z rękawa strzelać tymi przykładami. Więc stwierdziłam: że tej secesji jednak nie ma tak dużo. Ona też się miesza z art deco, a ja tu chciałam pokazać „czystą” secesję.
      Domyślam się, że wpisy nie wyczerpują tematu, ale na dłuższe nie stać mnie czasowo. Będą pojawiać się kolejne w niedalekiej przyszłości, jako uzupełnienia tej bazy, którą tutaj stworzyłam.
      Jeśli chodzi o secesyjne kościoły, to kojarzę dwa:
      1. zaprojektowany przez Otto Wagnera, który znajduje się w Wiedniu: https://upload.wikimedia.or
      2. Niebieski Kościół w Bratysławie – choć on jest taki fikuśny, z jakimiś wschodnimi wpływami…, ale mówi się, że to secesja: https://en.wikipedia.org/wi

  4. ’Ten styl jest jak zjawiskowy kwiat – który kwitnie, chwilę urzeka swoim pięknem, a po chwili więdnie.’ – pieknie napisane :) Secesja to jedyny styl, ktory potrawie raczej bez wahania okreslic :D

  5. No i utonęłam…… Secesja jest tak piękna, że wręcz zastygam z otwartą buzią patrząc na zdjęcia tych pięknych budynków. Jest w niej jakaś magia, ciepło, dusza ♥
    Sagradę Familię „poznałam” zupełnie niedawno, przez przypadek trafiłam na nią w YouTube. Wnętrze zachwyca światłem. Brakuje mi słów, żeby opisać uczucia jakie we mnie wywołuje gdy ją oglądam. Jest zjawiskowa ♥
    Wpisując wyraz „secesja” w Google i zaznaczając opcję „grafika” można dostać oczopląsu, a później to jakiejś formy „odlotu” bez dodatkowych wspomagaczy … Ach Barcelona…. Ach Praga…. Ach Victor Horta, Maison Tassel – klatka schodowa…. Ach Antonio Gaudi…Ach kamienica U Nováků…. i jeszcze ach willa Leopolda Kindermanna z moim ukochanym wykuszem (od lat jestem w nim zakochana po uszy {oczywiście w wykuszu a nie Kindremannie :D } )… Chyba to tak można bez końca :D Na pewno tak można bez końca :D Jeszcze bym mogła dopisać tą kamienicę ze zdjęcia która jest cudowna, ale nie napisałaś gdzie taka piękność stoi :D [Zdjęcie zamieściłaś zaraz na początku wpisu „Krótka historia secesji”]
    Dziękuję za ten wpis ♥

    1. Ach, cieszę się bardzo. Czyli może dołączysz do grona „straconych przez secesję”? :D
      Faktycznie, nie podpisałam tych kamienic, idę swój błąd naprawić. A Tobie już tutaj napiszę: obie znajdują się w Wiedniu, przy ul. Linke Wienzeile i sąsiadują ze sobą. Ta pierwsza (ta w kolorowe wzorki kwiatowe) nazywa się Majolikahaus. Obie zaprojektowane były przez Otto Wagnera.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *