W poprzednim poście skupiłam się na najbardziej znanych żydowskich pamiątkach. Dzisiaj wchodzę trochę głębiej. Będzie o historii (jest bardzo ciekawa! Serio!).
Dzisiejsza Praga jest ekskluzywna.
OK, może nie wszędzie, ale centrum czeskiej stolicy jest wypielęgnowane i mega zadbane. Praktycznie każdy skwer, plac, placyk jest conajmniej schludny. Miasto jest codziennie sprzątane, a budynki… cóż, mogłabym patrzeć na nie godzinami. Nierzadko przemierzam (po raz n-ty) jakąś ulicę. Zatrzymuję się i dumam. Potem oczywiście cykam fotę i idę dalej (takim sposobem mam bardzo dużo takich samych zdjęć z Pragi :D ale co ja na to poradzę, że nie potrafię się powstrzymać!).
Ale nie zawsze tak kolorowo i czysto było. I to jeszcze stosunkowo niedawno…
Wszystko zaczęło się pod koniec XIX w…
Mapka czarno-biała do ściągnięcia tutaj. Wydrukuj, spakuj i zwiedzaj! :)
Asanacja praska – wielka przebudowa Pragi
Przebudowa Pragi, czyli właśnie tzw. asanacja praska (Pražská asanace), została przeprowadzona ze względu na bardzo zły stan techniczny domów i stan higieniczny getta żydowskiego (brak wody zdatnej do picia, brak kanalizacji, było to też duże siedlisko chorób). Pierwotny pomysł, by wyburzyć dużą część Starego Miasta i Nowego Miasta na szczęście ze względów finansowych nie został zrealizowany. Ostateczny plan przebudowy powstał w 1893 r. Zdecydowano, że zlikwidowane zostanie getto. Zmiany wkroczyły na nieduży teren Starego i Nowego Miasta.
jak wyglądał ten obszar Pragi przed przebudową? Szczerze mówiąc to bardzo klimatycznie. Chyba trochę żal, że zniszczono wszystkie te urocze zaułki. Wiadomo, że charakter i ranga miasta pewnie na to nie pozwalała, ale chętnie zobaczyłabym na żywo chociaż skrawek tamtych lat…
Josefov przed asanacją:
Josefov przed asanacją
Josefov przed asanacją
Dla zainteresowanych, poniżej, plan praskiej asanacji. Widzimy jak zostały wytyczone nowe kwartały, jest czytelniej i bardziej geometrycznie. Kręte, wąskie, średniowieczne uliczki, niskie domki, które były zbyt mało reprezentacyjne jak na tak ważne miasto, w dużej mierze zostały zniszczone. Wyburzono ponad 600 budynków.
Plan praskiej asanacji. Autor: Václav Houfek via Wikimedia Commons
Ulica Paryska
Paryska jest główną ulicą Josefova. Powstała na przełomie XIX i XX w. Skąd nazwa “Paryska”? W połowie XIX w. miała miejsce Wielka Przebudowa Paryża (tzw. Haussmannowska). To zapewne od tej przebudowy omawiana ulica zyskała swoją nazwę.
Kamienice to ona ma piękne :)
Spójrzcie tylko:
Kamienica na rogu Pařížskiej i Širokiej, Josefov, Praga
Kamienica na rogu Pařížskiej i Jáchymovej, Josefov, Praga
Kamienica na rogu Pařížskiej i Kostečnej, Josefov, Praga
Kamienica na rogu Pařížskiej i Širokiej, Josefov, Praga
Kamienica na rogu Pařížskiej i Širokiej, Josefov, Praga
Każde ważne miasto miało w swojej historii jakieś przygody. Praga, ze względu na pozycję jaką miała, nie mogła pozwolić sobie na zaniedbane fragmenty w centrum. Niemniej jednak żal trochę bierze, że takiego starego Josefova już nie ma. Myślę, że była możliwość zachowania małego fragmentu getta tak, by zostawić po nim jakąś pamiątkę – mini enklawę. To, jak teraz prezentuje się czeska stolica jest bez wątpienia m.in. zasługą przebudowy z przełomu XIX i XX w. Ul. Paryska, wykwintne kamienice, czyste skwery i nowobogacka atmosfera mają jakiś charakter, ale czy przebudowa powiodła się w 100%?
Można dywagować. Ale co tam! Praga nadal jest piękna :-)
Dominika Rau-Walczak
Z wykształcenia jestem architektem, prywatnie - miłośniczką Pragi i starej architektury. Lubię zwiedzać Czechy, napawać się klimatem Wielkiej Brytanii, zajadać się smakołykami w Grecji i mieszkać w Polsce. Od ponad 10 lat zakochana jestem w Pradze i to o niej głównie tutaj piszę.
Może Cię zainteresować:
5 Comments
Myślę, że likwidacje getta wyszła Pradze na dobre. Oczywiście bardzo szkoda tej zabudowy, ale z drugiej strony wielce prawdopodobne, że dziś na Josefovie byłby slumsy. Historia dla Żydów niestety nie jest łaskawa. Jest więcej niż prawdopodobne, że podczas II WŚ zostaliby całkowicie usunięci z Josefova. A późniejszy rząd komunistyczny dokończyłby dzieła – popatrz choćby na Bratysławę, gdzie wyburzono Dzielnicę Żydowską pod most SNP. Tak więc, w centrum miasta, stałyby puste znacjonalizowane budynki w kiepskim stanie technicznym. A kogo się do takich nieatrakcyjnych nieruchomości wprowadza? Zazwyczaj element na socjalu. Wyobrażasz sobie, jak Praga by wyglądała w oczach turystów z taką zakazaną dzielnicą?
Jasne, masz rację, też nie wyobrażam sobie, by zostawić taką zakazaną dzielnicę samej sobie i żeby slumsy tam panowały. Ale wyobraź sobie zrewitalizowane miejsce, nawet jedną-dwie uliczki, jakiś zaułek, który jest “oczyszczony”, ale jednak z pozostawionym starym układem (domkami, brukiem). Cokolwiek :) Myślę, że fajne by to było.
O przebudowie Paryża słyszałam, o przebudowie Pragi nie!
Trochę szkoda tamtej zabudowy, ale miasta muszą się rozwijać.
Szkoda, że zostały zniszczone – na zdjęciach prezentują się niesamowicie. Ja właśnie uwielbiam Pragę ze względu na niepowtarzalny charakter i te kamienicę, którym mogłabym się przyglądać bez końca.
Zawsze ciekawiła mnie ta “rozpustna” część miasta – wiesz coś o tym, bo w końcu skądś wzięło się w filmach i serialach, że do Pragi jeździ się “dobrze zabawić”.
Tak, Praga kamienice ma obłędne, ale właśnie: szkoda, że cały jeszcze-średniowieczny Josefov został zniszczony… Teraz jest wykwintnie, jak to na europejską stolicę przystało, ale na pewno taka enklawa (nawet mała) byłaby mega ciekawa.