Katedra św. Wita w Pradze

Witaj!

Dzisiaj pomówię chwilę o katedrze św. Wita. Przenosimy się do średniowiecza, będzie trochę o historii, jak i o architekturze :-) Informacje praktyczne również się znajdą. Zaczynajmy!

Na pierwszy ogień idą skrypty:

Katedra św. Wita

Rysunki o lepszej rozdzielczości możesz pobrać klikając na nie – otworzą się w nowej karcie :-)

Słowem wstępu :)

Katedra znajduje się na trzecim dziedzińcu Zamku Praskiego. Prawdopodobnie pierwsze spotkanie z kościołem będziemy mieli wychodząc z drugiego dziedzińca.

Od razu zobaczymy charakterystyczną zachodnią elewację z bliźniaczymi strzelistymi wieżami i potężną rozetą na osi wejścia:

Katedra św. Wita, widok na elewację zachodnią

Elewacja południowa również robi wrażenie: gotycka wieża zwieńczona barokowym hełmem przykuwa uwagę. Tuż obok niej znajduje się Złota Brama (kiedyś było to główne wejście do świątyni).

Katedra św. Wita, widok na wieżę południową (elewacja południowa)

Katedra ma plan nieregularny, jednak można w nim dostrzec zarys krzyża łacińskiego (typowy dla gotyckich katedr). Najstarsza część świątyni znajduje się na wschodzie: pięcioprzęsłowy chór z prezbiterium z obejściem i wieńcem kaplic.

Ściany w nawie głównej, transeptu i prezbiterium są praktycznie w całości przeprute oknami i wsparte skarpami z łukami oporowymi. Mimo wielowiekowej budowie katedry, wnętrze jest spójne i dość jednolite.

Po lewej: jaka ja młoda! Zdjęcie z 2011 r. :) / po prawej: witraż Alfonsa Muchy (znajdujący się w 3. kaplicy po lewej stronie od wejścia)

Katedra św. Wita – detale, detale :-)

Katedra św. Wita – sterczyny <3

Kilka ciekawostek i moich uwag

Katedrę budowano 600 lat.
Wymiary katedry:
– długość 124 m,
– szerokość 60 m,
– wysokość sklepienia 33 m,
– bliźniacze wieże na zachodniej fasadzie katedry mają 82 m wysokości,
– wieża południowa: 96 m wysokości.
Mozaika Sądu Ostatecznego (zdobiąca Złotą Bramę) wykonana jest z ponad miliona kolorowych elementów.
Rozeta w witrażem „Stworzenie Świata” ma powierzchnię ponad 100 m2.
W trzeciej kaplicy bocznej, czyli Kaplicy Arcybiskupiej, (spacerując od lewej strony nawy głównej), znajduje się witraż zaprojektowany przez Alfonsa Muchę.
Katedra posiada sklepienie sieciowe – zastosowane po raz pierwszy w Europie.
Warto wejść do katedry w słoneczny dzień, by przyjrzeć się pięknym kolorom dzięki światłu wpadającemu przez liczne witraże.

Wnętrze katedry św. Wita oświetlone słońcem padającym przez witraże.

Dostęp do katedry św. Wita – bilety, możliwości wejścia

Zwiedzamy katedrę: bezpłatnie możemy wejść tylko do malutkiej części świątyni. Aby zobaczyć więcej, musimy kupić bilet (na Trasę A lub Trasę B) do zwiedzania Zamku Praskiego.

Tak jak na schemacie powyżej napisane i narysowane:

Mamy możliwość zobaczenia wnętrza katedry bezpłatnie. Bardzo możliwe, że w top sezonie (marzec-wrzesień, chociaż bardziej obstawiam czerwiec-sierpień) będziemy musieli czekać w kolejce, by wejść do środka. Niemniej jednak bardzo warto :-) Kolejka raczej idzie szybko i po 15 minutach jesteśmy już w środku.

Jeśli chcemy zobaczyć dokładnie katedrę, zaznajomić się z poszczególnymi kaplicami, obejrzeć nagrobki, ołtarz, musimy kupić jeden z dwóch biletów do zwiedzania Zamku Praskiego: Trasę 1 – bardziej obszerną lub Trasę 2. Niestety nie ma możliwości kupienia biletu tylko do katedry.

Katedra otwarta jest:

od kwietnia do października:

pon-sb: 09:00-17:00
ndz: 12:00-17:00

od listopada do marca:

pon-sb: 09:00-16:00
ndz: 12:00-16:00

Więcej szczegółów dotyczących biletów (cen, ulg, opisy tras, czasu ważności itd) TUTAJ :)

Katedra czasami (ale raczej rzadko) jest zamykana (z różnych względów), aktualne informacje znajdziesz TUTAJ.

Widok na katedrę z Ogrodów Królewskich. Po lewej na pierwszym planie Sala do gry w piłkę (tzw. Míčovna). Po prawej na pierwszym planie Wieża Prochowa (Mihulka).

Krótka (serio!) historia katedry św. Wita

Schemat ukazujący położenie wczesnoromańskiej rotundy oraz romańskiej katedry względem dzisiejszej katedry

1. Wczesnoromańska rotunda

Rotunda wzniesiona została w 925 r. przez Wacława I. Posiadała trzy półokrągłe absydy i prostokątny aneks od zachodu. Po śmierci to tutaj spoczęło ciało Wacława. W 973 r. kościół stał się katedrą. W 1039 r. złożono tu relikwie św. Wojciecha. Budowla okazała się niewystarczająco reprezentacyjna jako katedra i jednocześnie cel pielgrzymek do relikwii świętych. W 1060 r. rotunda została zburzona i zastąpiona nową, większą świątynią.

2. Romańska katedra

Kościół prawdopodobnie był trójnawowy z dwoma chórami. Posiadał dwie wieże przy zachodnim transepcie. Od strony północnej przylegały zabudowania monasterium kanonickiego. Grób św. Wacława znajdujący się w rotundzie, znalazł się w absydzie przylegającej do południowego ramienia transeptu (nawy poprzecznej). W tym kościele odbyła się pierwsza czeska koronacja królewska – Wratysława II w 1085 r.

3. Dzisiejsza katedra

Widok na Wzgórze Zamkowe z Mostu Karola. Ach!

Dzisiejszy wygląd katedry to wynik 600 lat pracy wielu architektów i budowniczych. Budowę rozpoczęto w 1344 r. po ustanowieniu Pragi arcybiskupstwem. Przez pierwszych kilka lat pracami kierował, sprowadzony z Francji architekt, Mateusz z Arras. Koncepcja nowej świątyni wzorowana była na katedrach francuskich: monumentalne pięcioprzęsłowe prezbiterium zamknięte absydą, z obejściem i wieńcem kaplic. W tym czasie wzniesiono prezbiterium, pięć wschodnich kaplic i kilka dodatkowych, przy zachowaniu jeszcze pierwotnego romańskiego kościoła.

Widok na katedrę św. Wita i Zamek Praski z wieży Petrzyn (Petřín)

Mateusz z Arras zmarł w 1352 r. i Karol IV powierzył budowę młodemu architektowi i rzeźbiarzowi, Peterowi Parlerowi. Kościół romański został zniesiony, dokończono wzniesienie prezbiterium, dodatkowo: wzniesiono południowe ramię transeptu z reprezentacyjnym wejściem do świątyni oraz dolne partie wieży południowej. W tym samym czasie trwała budowa Złotej Bramy, wejście do katedry od południa. W latach 1370-1371 umieszczona została tutaj mozaika przedstawiająca scenę Sądu Ostatecznego.

Katedra św. Wita, Złota Brama, widok na mozaikę “Sąd Ostateczny”

W 1385 r. zakończono I. etap budowy, prezbiterium zamknięto od zachodu prowizorycznie (które w takim stanie przetrwało kilka wieków). Peter Parler dostosował się do założeń poprzedniego architekta jedynie w zakresie planu i koncepcji francuskiego gotyku katedralnego. Forma architektoniczna jednak uległa dużym zmianom. Parler odszedł od ścisłej symetrii, w konstrukcji zastosował przypory z łukami oporowymi, dzięki którym ściany prezbiterium są „lekkie” z wielkimi przeszkleniami.

Wnętrze katedry.

Wnętrze przekryte wymyślnym sklepieniem sieciowym. Do 1392 r. ukończona została budowa południowej wieży dzwonnicy.

Widok na południową wieżę.

Po śmierci Petera Parlera (1397 r.) prace przy budowie katedry prowadzili jego synowie, ale budowę szybko wstrzymano i w takim stanie przetrwała pięć stuleci. W międzyczasie, jedną z większych prac było dobudowanie w XVIII w. barokowy hełm wieży południowej.

Na przełomie XIX i XX. wieku katedra została ukończona. Od zachodu wybudowano monumentalną fasadę z dwiema wieżami, rozetę „Stworzenie Świata” ukończono w czasie I wojny światowej.

W 1929 r. oficjalnie zakończono prace nad katedrą. Do dzisiaj, jeśli coś tu się dzieje, to trwają prace konserwatorskie.

Wirtualny spacer po wnętrzu katedry

Jeśli najpierw chcesz zaznajomić się z wnętrzem katedry nie wychodząc z domu, możesz to zrobić klikając w poniższe zdjęcie:

Ufff :-) Dotrwałeś do tego momentu?

To jeszcze na dobranoc kilka nocnych fotek z katedrą św. Wita w roli głównej :-)))

Uwielbiam to miejsce właśnie wieczorem. Jeśli będziesz mieć możliwość, przyjdź tu jak się ściemni.

Nagle okaże się, że ludzi jest jak na lekarstwo.

Nagle okaże się, że możesz sam-na-sam poobcować z tą monumentalną architekturą.

Nagle okaże się, że pokochałeś gotyk.

… i Pragę :-)))

I rodzynek na koniec :-)

No nie wiem, może tylko ja tak mam, że się podniecam taką architekturą? A może nie? Wyprowadźcie mnie z błędu, proszę! :-)

Dominika Rau-Walczak

Z wykształcenia jestem architektem, a prywatnie - miłośniczką architektury (starej!) i zwiedzania. Uwielbiam Czechy, Wielką Brytanię, Grecję i oczywiście Polskę! Od ponad 10 lat zakochana jestem w Pradze i to o niej głównie tutaj piszę.