Hanspaulka – ucieknijmy od zgiełku miasta!

Zapraszam Was dziś na Hanspaulkę. To dzielnica położona na północy Pragi, która oczarowała mnie swoim spokojem, ciszą, zielenią i nieokreśloną nostalgią. Możliwe, że odebrałam to miejsce przez lekko deszczową pogodą 🥰 w takich momentach najpiękniej poznaje się miejsca. Mniej ludzi dookoła, można chłonąć otoczenie nie będąc narażonym na dodatkowe bodźce.

Hanspaulka od północy graniczy z osiedlem Baba, które słynie z modernistycznych domów. A od północnego zachodu z Šárecké údolí. Jak sama nazwa wskazuje – to dolina. Zatem jakbyś chciał/a penetrować Pragę z tego miejsca na zachód to wiedz, że będziesz musiał/a zejść mocno w dół. Na poniższej mapce zobaczysz zaznaczony teren osiedla.

Aby odwiedzić Hanspaulkę podjechałam tramwajem nr 8, który wysadził mnie bardzo blisko Hotelu International. Sam obiekt jest godny uwagi, może zrobię na jego temat oddzielny, krótki wpis. 

Po szybkiej i pysznej kawie w cafē borzoi zaczęła się mini wspinaczka na Hanspaulkę. A tak, zapomniałam wspomnieć… jak to w Pradze bywa, trzeba było iść pod górkę. Spokojnie, będzie ładniej niż na poniższej fotce 😅

Kilka słów o historii Hanspaulki

Nazwa dzielnicy pochodzi od inspektora dóbr arcybiskupich Hansa Paula Hippmana, który w 1773 roku kazał wybudować tu, na miejscu starej winnicy, barokowo-rokokowy dom letniskowy z widokiem na Pragę. Pierwotnie na Hanspaulce były tylko domy winiarskie, pierwsze wille zamkowe zaczęto tu budować dopiero w XIX wieku. Prawdziwy boom budowlany Hanspaulka przeżyła jednak dopiero w latach 30. XX wieku. W tym czasie powstało tu wiele willi znanych architektów. Nazewnictwo ulic pochodzi głównie od ówcześnie znajdujących się na tym terenie gospodarstw, wymieńmy choćby Na Fišerce (domostwo Fišerka), Na Špitálce (Špitálka), Na Mičánce (Mičánka). Nazwy były tak dobrze dobrane, że w ciągu 90 lat swojego istnienia w większości nie musiały się zmieniać.

W przeszłości mieszkali w tej dzielnicy tacy klasycy czeskiej kultury, jak poeta Jaroslav Seifert, malarz i grafik Cyril Bouda czy aktorka Baarová. Dziś mieszka tu słynny grafik i malarz Jiří Anderle, którego obrazy zdobią ściany pobliskiego kościoła św. Mateusza.

Nogi poprowadziły mnie uliczką Na Fišerce, by dotrzeć do ulicy o nazwie Na Mičánce. I tu już pierwszy mini zachwyt. Ceglane budynki projektu Karla Štípla. Domy powstały w latach 30 XX wieku. Surowa, piękna cegła, na której tle zaznaczono jasne nadproża okienne. Drewniana stolarka, jednolita. Decydujemy się na grafitowe ramy okienne? Wszystkie zatem mają ten kolor. I to wszystko. Więcej nie trzeba.

(Nie tak jak to powszechnie w PL każdy sobie rzepkę skrobie. Później patrzymy na elewację i pięknie widzimy jak są wyodrębnione lokale – jeden wstawi plastikowe okna bez żadnych podziałów, drugi drewniane, ale brązowe. A trzeci – pozostawi oryginalne. Tutaj tego nie uświadczymy. Architektura jest naprawdę dopracowana, a osoby tu mieszkające ją po prostu doceniają. Nie jest im obojętny widok z zewnątrz. Mała dygresja, ale doprawdy denerwuje mnie ta wolna amerykanka u nas w Polsce 😢)

Nadal, na tej samej ulicy, napotkamy na, zdawałoby się, barokową willę. Otóż niespodzianka! Budynek ten powstał również w latach 30 zeszłego wieku.

Zawijamy ulicą Na Mičánce, skręcamy w lewo Na Fišerce, by za chwilkę znów skręcić, ale tym razem w prawo – w ulicę Na Špitalce. Mieści się tu majątek Špitálka.

Jednak, pierwsze co rzuci nam się w oczy, to  przestrzeń. Przed nami polana, otoczona modernistyczną, surową architekturą. A w oddali – widok na Praski Hrad. Jest pięknie!

Gospodarstwo Špitálka

Na terenie rozległej winnicy w połowie XVI wieku powstała posiadłość Špitálka. Od XVII do XIX wieku pełniła funkcję głównej placówki tej osady ze względu na swoje położenie.

W 1742 roku, podczas francuskiej okupacji Pragi, Špitálka została spalona, a przylegająca do niej winnica również zniszczona. Dzisiejsza zabudowa zagrody pochodzi więc z połowy XVIII wieku. Jego trzon stanowi graniastosłupowy budynek z czterospadowym dachem. Za Pierwszej Republiki Czechosłowackiej grunty zagrody rozparcelowano pod budowę osiedla willowego.

Patrząc na zdjęcia w internecie i porównując je do tego, co miałam okazję zobaczyć… (i co Ty widzisz poniżej) przyznam, że byłam chwilowo w konfuzji. Trafiłam na moment, w którym to budynek został całkiem niedawno gruntownie zrewitalizowany. Otwory w fasadzie frontowej są na tej samej wysokości, zniknął napis „Špitálka”, jak i balkon, który znajdował się na osi głównego domu, a przyległemu budynkowi sprezentowano w dachu bardzo wydatne wole oczy. Cała bryła jest w kolorze szarym, stonowanym. Większość roślinności, jaka była wcześniej, została usunięta i zrobiono nowe nasadzenia. Wymieniono również częściowo ogrodzenie.

Kilka kroków od Špitálki, przy ulicy Na Kodymce 25 znajduje się modernistyczna willa, którą zaprojektował František Maria Černý dla inżyniera i architekta Eustacha Mölzera. (Innym znanym dziełem Černého jest nowy kształt wież klasztoru Emaus w Pradze, który został mocno zniszczony podczas nalotu aliantów w czasie II wojny światowej. Odbudowa przypadła na lata 1964-68.)

Dość blisko, bo przy ulicy Neherovskiej 8, mieści się willa Lídy Baarovej, czeskiej aktorki, która najbardziej znana była z… romansu z Josephem Goebbelsem. Jakimś trafem nie podeszłam pod ten budynek, zostawiam to miejsce na kolejny raz 😉

Po Špitálce pokrążyłam trochę po okolicy. Otaczały mnie rewelacyjne, funkcjonalistyczne domy, trafiła się też geometryczna secesja – mowa o budynku przy ulicy Na Zavadilce 9:

Zavadilka

Znany w tym rejonie zajazd wycieczkowy został zbudowany przez Martina Badoučka na początku XIX wieku. Został on przebudowany i rozbudowany w stylu geometrycznej secesji na początku XX wieku, kiedy to powstała tu również duża sala. Za poprzedniego ustroju był używany do wydarzeń kulturalnych, po aksamitnej rewolucji funkcjonował jako hotel. Dziś Zavadilka jest zamknięta, nie działa tu nawet restauracja…

Zámeček Hanspaulka

Przejdźmy do najważniejszej budowli na osiedlu, będącej swego czasu jedną z największych posiadłości w Dejvicach, która później dała nazwę całej dzielnicy mieszkalnej. Pod Hanspaulkę możemy podejść od ulicy Šáreckiej, jak i Fetrovskiej. Ja wybrałam tę pierwszą opcję i zanim weszłam do parku, minęłam nie tak bardzo reprezentacyjną bramę. Chyba jest ona w trakcie rewitalizacji…

Skąd w ogóle nazwa Hanspaulka? Właścicielem owej posiadłości był cesarski radca – Hans Paul Hippmann. Hans Paul => HansPaulka :-) jegomość znacznie ulepszył pierwotną posiadłość wiejską, w 1773 roku kazał wybudować parterową barokowo-rokokową rezydencję z ozdobną fasadą na terenie dawnej winnicy, rozbudował sad i kupił kolejny kawałek ziemi. Dziś pałacyk jest dwukondygnacyjną budowlą na planie prostokąta z mansardowym dachem i późnobarokową fasadą. Do środka niestety nie było mi dane wejść, to teren prywatny. 

Budynek otoczony jest solidnym ogrodzeniem, na filarach którego odnajdziemy popiersia (czyje?! Chciałabym wiedzieć!). A od strony zieleńca znajduje się wejście po schodkach, które ozdobione jest dorodnymi szyszkami. Schody prowadzą na taras, na którym znajduje się finezyjnie zadaszona studnia.

Po I wojnie światowej Hanspaulka została kupiona przez miasto, rozebrano zabudowania gospodarcze i otwarto w pałacu oddział Muzeum Archeologicznego. Zbiory były udostępnione publicznie do 1975 roku. Następnie, z powodu braku miejsca, zamieniono je na depozytariusz i stanowisko archeologiczne. Zbiory zostały przeniesione i w 1996 r. rada miejska sprzedała budynek prywatnej firmie w celach komercyjnych. Dziś budynek jest pięknie odrestaurowany i mieści się tu Instytut Václava Klausa.

Widok na pałacyk od strony parku, schody ozdobione szyszkami:

Widok na detale w ogrodzie Hanspaulki, w dole – Hotel International:

Widok na park przy Hanspaulce, w oddali katedra św. Wita:

Spacer po uliczkach Hanspaulki

Po zwiedzaniu wyżej wymienionych usedlosti, przespacerowałam się jeszcze po okolicy. Polecam pokrążyć po ulicach: Na Pískách, Havlovská, Na Čihadle…

Mały Petřín na Hanspaulce

Gdy już zdecydowałam się wracać do centrum Pragi, moim oczom ukazał się… mały Petřín! Ciekawa jestem czy też widzisz to podobieństwo? Piękne połacie zieleni, kwitnące jabłonki, spacer w dół, jakbym miała kierować się na Malą Stranę. A to wciąż Hanspaulka!

Tym jakże miłym akcentem kończę. Mam nadzieję, że przechadzka Ci się podobała!

P.S. Wpis stworzony przez człowieka 😀 0 chatu GPT.

Dominika Rau-Walczak

Z wykształcenia jestem architektką, a zawodowo spełniam się przy renowacji zabytków. Prywatnie - kocham Pragę, starą architekturę oraz święty spokój. Zapraszam Cię do mojego świata! ☺️

2 comments
  1. MIeszkaliśmy tam przez kilka lat. Piekne widoki na miasto, te powitania nowego roku ze wspaniaym widokiem na rozświetloną fajerwerkami Pragę, Jest co wspominać. Przenieśliśmy się w inne miejsce w czasie, gdy znikał hotel Praha. Hansapaulka to miejsce o silnej lokalnej społeczności, opierającej się zakusom sprzedaży działek i budowy kolejnych superwilli.

  2. Bardzo interesujące informacje o Hanspaulce, dzielnicy Pragi, która wabi nie tylko swoją historią, ale i unikatową architekturą. Interesujące jest, że dzielnica ta odzwierciedla różnorodność stylów architektonicznych, od modernizmu po geometryczną secesję. A skoro mowa o architekturze i stylu, to warto zauważyć, jak istotne w tych przestrzeniach są detale, którymi można by się inspirować w aranżacji wnętrz. Hanspaulka z jej różnorodnym krajobrazem architektonicznym to wspaniałe miejsce nie tylko do kontemplacji i spacerów, ale i do poszukiwań inspiracji wnętrzarskich. Niejeden architekt czy dekorator wnętrz mógłby tutaj znaleźć natchnienie do swoich przyszłych projektów. Właśnie te zróżnicowane wpływy mogą stać się bazą dla tworzenia wnętrz, które, mogą być nowoczesne, ale nawiązywać do bogatej historii i różnorodności stylów, jakie oferuje ta niezwykła dzielnica Pragi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *