Český Krumlov. Zachwycające średniowieczne miasteczko.

Witaj. Zabieram Cię dziś do wyjątkowego miejsca. I szczerze Ci powiem, że bardzo długo głowiłam się jak rozpocząć ten artykuł. Prosto z mostu… Mierzę się właśnie z tematem, który odwlekałam kilka dobrych lat :-) Český Krumlov. Średniowieczne miasteczko owiane sławą. Najchętniej, tuż po Pradze, odwiedzane miasto w Czechach. Czy jest faktycznie ku temu powód? Co warto zobaczyć? Czy opłaca się tu przyjeżdżać? O tym wszystkim w dzisiejszym wpisie!

Český Krumlov – historia średniowiecznego miasteczka

Trudno się dziwić, że Český Krumlov jest tak chętnie odwiedzany. Historyczne centrum miasta na długo pozostaje w pamięci. Wystarczy przejść się po starówce i zatopić się w krętych uliczkach. Obserwując piękne średniowieczne i renesansowe kamieniczki z łatwością zatracimy się w tej bajkowej scenerii. Jakby tego było mało, przez cały Krumlov wiją się wody Wełtawy, a nad niską zabudową pokrytą czerwoną dachówką góruje jakby wyrastający ze skał zamek.

Zamek zbudowany został w XIII w. przez ród Vítkovców, a u jego podnóża krótko później powstało miasteczko – Latrán, które nieustająco się rozwijało. Rzeka dość skutecznie ograniczała jego rozbudowę, wskutek czego w 1274 r. założono na drugim brzegu nowe miasteczko – Krumlov. Co ciekawe, dopiero w XV w. miasto otrzymało przed swą nazwą przymiotnik „czeski” i właśnie od tego momentu zwie się Český Krumlov.

W XIV w. dobudowano i wzmocniono mury obronne, a do miasta wejść można było tylko przez bramy.

Wiek XVI – rozkwit miasteczka

Choć Krumlov przeszedł w ręce Rožmberków już w 1302 r., to dopiero pod koniec XVI w., za panowania Viléma z Rožmberka, przeżył prawdziwy rozkwit gospodarczy. Okres ten czasem nazywa się złotym wiekiem czeskiej alchemii. Vilém był humanistycznym erudytą, wpływowym politykiem na dworze cesarza Rudolfa II, a także kandydatem do polskiego tronu. Oczarowany duchem renesansowych Włoch przebudował zamek na pałacową rezydencję. Tak jak Rudolf II, był wielkim zwolennikiem tzw. nauk hermetycznych. Miasteczko w owym czasie nazwano południową mekką alchemików. Nadworny alchemik Viléma, Antonín Michael z Ebbersbachu, zobowiązał się stworzyć eliksir miłości, ponieważ magnat miał się żenić z o wiele młodszą wybranką serca. Nie wiemy jednak jak zadziałałaby mikstura, Vilém zmarł. Drugim znanym alchemikiem był Jakub Kořčický z Tepence. Wyleczył on samego Rudolfa, dzięki czemu został jego nadwornym lekarzem.

Rožmberkowie byli potężni. Panowali tu przez trzy stulecia wywierając wielki wpływ na losy i architekturę swojej rezydencji, miasta i prawie całych południowych Czech, gdzie byli władcami praktycznie absolutnymi. Wspaniała passa niestety musiała kiedyś się skończyć. Przez luksusowy styl życia i renesansowe przebudowy popadli w długi.

W 1602 r. Český Krumlov sprzedano cesarzowi Rudolfowi II, ten z kolei 20 lat później podarował je Janowi Oldřichowi z Eggenberka. W 1744 r. przeszło w ręce Schwarzenbergów, które było ich własnością do II wojny światowej.

Miasto wraz z zamkiem kilkakrotnie niszczone było przez pożary. Dzielnie również je odbudowywano lub przebudowywano zgodnie z obowiązującą ówcześnie modą. Co ciekawe, rozwój przemysłu w XIX w. nie wpłynął na wygląd starego centrum miasta. Dlatego też przechadzając się dziś uliczkami Českiego Krumlova możemy nadal czuć jego średniowieczny i renesansowy charakter.

Český Krumlov – główne atrakcje

Český Krumlov – co warto zobaczyć?

Słynny Krumlovski Zamek

Wznosi się na skale, od południa opływa go Wełtawa, a od północy – potok Polečnice. To jeden z największych kompleksów pałacowo-zamkowych w Europie. Wraz z całym zabytkowym centrum miasta wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Na całość składa się czterdzieści budynków, kompleks posiada pięć dziedzińców oraz ogromne ogrody pałacowe. Do Zamku dostaniemy się z ul. Latrán przechodząc przez Czerwoną Bramę:

Znajdziemy się na I dziedzińcu, pośrodku którego mieści się fontanna z XVI w. Aby dostać się na II dziedziniec, musimy przejść kamiennym mostem znajdującym się nad fosą, w której to od XVI w. trzymane są niedźwiedzie…

Jesteśmy na II dziedzińcu.

Dolny Zamek (Dolní Hrad)

Wkroczyliśmy właśnie na tzw. Dolny Zamek (Dolní Hrad). To tutaj znajduje się najbardziej charakterystyczny element całego miasta – wieża zamkowa, która należy do najstarszej części całego kompleksu, tzw. Hrádka. Jej historia sięga 2. połowy XIII w., pierwotnie była gotycka, jednak w 1591 r. została przebudowana w stylu renesansowym.

Jest sześciokondygnacyjna i posiada bogate sgraffitowe zdobienia. W całości mierzy 86 metrów, my możemy wspiąć się na wysokość 54 metrów i podziwiać panoramę miasteczka:

Na wieży zamkowej. Zamek w Českým Krumlovie.

Na wieży zamkowej – widok na wschód. Widzimy I dziedziniec, a w oddali klasztor minorytów. Zamek w Českým Krumlovie.

Na wieży zamkowej – widok na zachód. Widzimy zabudowania otaczające IV dziedziniec. Zamek w Českým Krumlovie.

A do Hradka możemy wejść i go zwiedzić. Co tu się znajduje? Biblioteka, mennica oraz Máselnice, w której produkowano kiedyś masło.

Wejście na wieżę – bilety wstępu:

• zwykły – 50 Kč
• dzieci, studenci, seniorzy – 30 Kč
• bilet rodzinny – 110 Kč

Wejście na wieżę i do muzeum Hrádka – bilety wstępu:

• zwykły – 130 Kč
• dzieci, studenci, seniorzy – 60 Kč
• seniorzy – 80 Kč
• bilet rodzinny – 270 Kč

Dzieci do 6 lat bezpłatnie, student < 26 lat, senior > 65 lat, bilet rodzinny: 2 + 3(do 15 r.ż.)

Górny Zamek (Horní Hrad)

By dotrzeć na III dziedziniec, musimy przejść stromym korytarzem:

Wejście prowadzące na III dziedziniec Zamku w Českým Krumlovie. Po lewej – zdjęcie mojego autorstwa. Po prawej – autor: Ray Swi-hymn, źródło: klik

W ten sposób dotarliśmy do Górnego Zamku (Horní Hrad). Tutaj króluje renesans. Ten i kolejny – IV dziedziniec otoczone są pięknie zdobionymi, renesansowymi budynkami, na których elewacjach znajdziemy freski m.in. imitujące boniowanie czy nisze, w których stoją postaci, wykusze, solidne obramowania okienne…

Na III dziedzińcu znajdują się dwa wejścia do kolejnego muzeum. Tym razem przygotowano dwie trasy zwiedzania wnętrz:

• trasa 1 – wnętrza renesansowe i barokowe, tutaj zobaczymy: kaplicę św. Jerzego, wystawną salę renesansową, pokoje mieszkalne w tym samym stylu, herbowy korytarz, salę Eggenbergów, barokową jadalnię, salę maskardową.
• trasa 2 – wnętrza XIX w., tu z kolei czekają na nas wnętrza z czasów, gdy zamek był własnością Schwarzenbergów. Przed nami m.in. galeria portretowa, trasa kończy się na moście płaszczowym.

Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem. Przejście każdej trasy z osobna zajmie około godziny.

Sala Eggenbergów, Zamek w Českým Krumlovie. Auto zdjęcia: Jerzy Strzelecki, źródło: klik

Korytarz w dolnym piętrze Mostu Płaszczowego, który łączy Salę Maskardową z Teatrem Zamkowym, Zamek w Českým Krumlovie. Auto zdjęcia: VitVit, źródło: klik

Trasa 1

Otwarte:
1 kwietnia – 31 maja, 1 września – 31 października: wt-ndz 9:00-16:00
1 czerwca – 31 sierpnia: wt-ndz 9:00-17:00

Bilety wstępu:

• zwykły – 210 Kč w j. czeskim / 320 Kč w j. obcym / 270 Kč z własnym tłumaczem
• młodzież, seniorzy – 150 Kč / 230 Kč / 190 Kč
• bilet rodzinny – 560 Kč / 860 Kč / –

Trasa 2

Otwarte:
1 czerwca – 31 sierpnia: wt-ndz 9:00-17:00
1 – 30 września: sb-ndz 9:00-16:00

Bilety wstępu:

• zwykły – 180 Kč w j. czeskim / 270 Kč w j. obcym / 220 Kč z własnym tłumaczem
• młodzież, seniorzy – 130 Kč / 200 Kč / 150 Kč
• bilet rodzinny – 480 Kč / 730 Kč / –

Dzieci do 6 lat bezpłatnie, młodzież < 18 lat, senior > 65 lat, bilet rodzinny: 2 + 3 (do 15 r.ż.)

Most płaszczowy (Plášťový most)

Wychodząc z IV dziedzińca docieramy do kilkupoziomowego mostu płaszczowego (Plášťový most), który łączy Górny Zamek z barokowym Teatrem Zamkowym i V dziedzińcem.

W miejscu dzisiejszej konstrukcji, w okresie średniowiecznym, znajdował się zwykły most zwodzony przewieszony nad fosą. Obiekt, który możemy dzisiaj podziwiać, jest cudem XVIII-wiecznej techniki. Był on jednym z pierwszych kilkukondygnacyjnych mostów na świecie. Jest niemalże tak samo wysoki, co otaczająca go zabudowa, a to za sprawą wysokich arkad, które podtrzymują cztery piętra konstrukcji. My idziemy po jedynej otwartej kondygnacji, gdzie znajdują się kopie rzeźb (m.in. św. Wacława i św. Jana Nepomucena) z zamkowego lapidarium.

Dotarliśmy do Teatru Zamkowego (Zamecké divadlo), który posiada jedną z najlepiej zachowanych barokowych scen teatralnych na świecie. W gmachu uchowało się również wiele dawnych dekoracji, kostiumów i urządzeń do zmian scenografii.

Teatr Zamkowy, Zamek w Českým Krumlovie. Autor zdjęcia: VitVit, źródło: klik

Teatr Zamkowy

Otwarte:
1 maja – 31 października: wt-ndz 10:00-15:00 (dokładniejsza rozpiska TUTAJ)

Bilety wstępu:

• zwykły – 250 Kč w j. czeskim / 380 Kč w j. obcym / 320 Kč z własnym tłumaczem
• młodzież, seniorzy – 180 Kč / 270 Kč / 220 Kč
• bilet rodzinny – 670 Kč / 1020 Kč / –

Dalej droga prowadzi koło tzw. domu renesansowego (Renesanční dům) do Ogrodów Zamkowych.

Ogrody Pałacowe

Ogrody są wspaniałe i można spędzić w nich pół dnia. Mają powierzchnię 7 hektarów i posiadają trzy poziomy. W północno-wschodnim narożniku znajduje się budynek ujeżdżalni zamkowej z bogatym portalem wjazdowym:

W kompleksie ogrodowym króluje włoska architektura. Mijamy kaskadową fontannę znajdującą się na osi założenia:

By niedługo później po naszej prawicy ujrzeć Letohrádek Bellarie (letni pałacyk) – ośmioboczny budynek postawiony z końcem XVII w. w stylu wczesnego baroku. Wiele lat później przebudowano go w stylu rokoko. Używany był przede wszystkim do odpoczynku oraz służył do przedstawień:

Idziemy dalej i naszym oczom objawia się urocza, mała altanka. Z którego wieku? Trudno powiedzieć. Może XIX? Warto pod nią podejść i przyjrzeć się malunkom na suficie:

Ogrody zwieńczone są ogromnym stawem. Możemy wokół niego się przespacerować i podziwiać naturę. Jest tu bardzo romantycznie!

Ogród graniczy z polami uprawnymi. Ukształtowanie terenu jest malownicze, w środku lata możemy zobaczyć tu belki słomy rozsiane po okolicy… Uwielbiam takie połączenia :-)

Ogrody Zamkowe
Otwarte:
1-31 kwietnia & 1-30 października: pn-ndz 8:00-17:00
1 maja & 31 września: pn-ndz 8:00-19:00
Wejście bezpłatne

Český Krumlov – zabytki sakralne

Český Krumlov, prócz przepięknego zamku, poszczycić się może również kilkoma budowlami sakralnymi. Jednym z nich jest kościół św. Wita. Tę trzynawową świątynię wybudowano w 1340 r. na miejscu dawnego kościółka. We wnętrzu podziwiać możemy wyniosłe sklepienia, grobowiec Vílema z Rožmberka, a w północnej nawie – freski z początku XV w. Kościół posiada charakterystyczną ośmioboczną wieżę, którą dostrzeżemy z wielu miejsc. Najlepiej świątynię ogląda się z mostu E. Beneša (na mapach Google podpisany jako Vltava Bridge).

Bezpośrednio przy kościele, od strony zachodniej, stoi budynek o ciekawej elewacji, mieści się w nim Szkoła Artystyczna:

Na wschód od świątyni, przy ul. Horní, stoi dawne Kolegium Jezuickie (dziś we wnętrzach znajduje się luksusowy hotel Růže). Jezuitská kolej (akademik :-)) powstała w miejscu sześciu domów mieszczańskich w 1586 r. i funkcjonowała do 1773 r.

Inną świątynią, równie reprezentacyjną i widoczną z wielu miejsc, jest kościół sv. Jošta (sv. Jošt to po polsku św. Jodok). Znajduje się na Latránie, usytuowany jest również nad brzegiem rzeki. Podziwiać go możemy z mostu Lazebnickiego, jak i z wielu innym punktów. Świątynię wzniesiono w XIV w., jednak przebudowano ją w 1569 r. w stylu renesansowym. Od XVIII w. budynek pełnił różne, dość osobliwe, funkcje. W 1802 r. znajdowało się tu kasyno, a od 1920 r. służył jako dom mieszkalny.

Klasztor minorytów to kolejny sakralny zabytek, który warto obejrzeć. Jeszcze do niedawna był mocno zniszczony, jednak w latach 2010-2017 r. poddano go renowacji i dziś bez wątpienia cieszy oko. Historia klasztoru sięga połowy XIV w., wzniesiono go w stylu późnogotyckim. W 1 połowie XVII w. rozpoczęła się jego przebudowa w stylu barokowym. Z powodu braku funduszy przedsięwzięcie nie zostało jednak ukończone. Dominantą kompleksu jest kościół Bożego Ciała (Božího těla).

Po lewej – moje zdjęcie ukazujące budynki przed renowacją. Po prawej – screen z Google Street View świeżo po renowacji.

Wieża z początku XVI w.

Bardzo blisko klasztoru znajduje się wieża, której rodowód sięga czasów średniowiecznych! Znaleźć ją możemy na ul. Pivovarskiej. Na zdjęciu po prawej: zakamarki klasztoru minorytów przed renowacją :-)

Wieża zaadaptowana jest na… hotel (Krumlov Tower). Z ciekawości sprawdziłam jak wygląda w środku… Moja reakcja? Wow! Podzielasz mój zachwyt?

Český Krumlov – rynek, uliczki, muzea

Sercem Krumlova jest rynek – náměstí Svornosti (pokuszę się o przetłumaczenie: Plac Zgody). Pierzeje wokół niego zdobią piękne kamieniczki. Choć na pierwszy rzut oka się nie wyróżnia, to warto również przyjrzeć się XVI-wiecznemu renesansowemu ratuszowi. Jak to bywa w czeskim miasteczku, na rynku znajdziemy również kolumnę morową oraz fontannę.

Náměstí Svornosti, główny plac w Českým Krumlovie. Widok na kolumnę morową.

Náměstí Svornosti, główny plac w Českým Krumlovie. Widok na XVI-wieczny ratusz.

Náměstí Svornosti, główny plac w Českým Krumlovie.

By dostać się na Starówkę od północy, przechodzić będziesz przez Bramę Budziejowicką (Budějovická brána). To jedyna z dziewięciu miejskich bram, która się zachowała. Wybudowano ją na przełomie XVI i XVII w. Elewacja od strony starówki udekorowana jest delikatnym sgraffito. Dostrzec tu możemy również zegar słoneczny:

Brama Budziejowicka od strony miasta, Český Krumlov.

Brama Budziejowicka z zewnątrz, Český Krumlov.

W Českým Krumlovie znajdziesz wiele muzeów. Jednym z ciekawszych (podobno, nie byłam ;-)) jest to, w którym znajduje się stała wystawa dzieł austriackiego malarza ekspresjonisty Egona Schiele (Art Centrum znajduje się tutaj). Artysta przyjechał tu w 1911 r., lecz niedługo później musiał opuścić miasto, ponieważ siał zgorszenie wśród społeczności malując nagie modelki.

W Muzeum Okręgowym (lokalizacja tutaj) zobaczysz wystawy poświęcone historii miasta, broni oraz meblom. Samo muzeum nie należy do najciekawszych. Jednak bez wątpienia warto udać się w jego okolice, ponieważ tuż przy nim znajduje się punk widokowy z górującym nad miastem Zamkiem:

Smutnym świadectwem skomercjalizowania się miasta jest wysyp różnego rodzaju „dziwnych” muzeów, takich jak: Muzeum Narzędzi Tortur, Muzeum Figur Woskowych, Muzeum Motocykli (w którym znajduje się aż 20 modeli…). Uważam, że nie warto do tych muzeów wchodzić. Lepiej skoncentrować się na zabytkach, wspaniałej architekturze, urbanistyce miasta – dość harmonijnym założeniu Krumlova i mocno pokręconym Latránie.

Wrażenia z miasteczka

Stare Miasto jest mocno skomercjalizowane. Na każdej uliczce znajdziemy sklepiki ze szkłem, porcelaną, czy kiczowatymi pamiątkami. Restauracje i kawiarnie obsługują głównie niemieckich i austriackich gości. Jak na Czechy, jest tu drogo. Czy to oznacza, że nie opłaca się tu przyjeżdżać? Oj skądże. Český Krumlov nadal jest miejscem bajkowym. Po prostu przymknijmy oko na tę komerchę. Ona tu jest właśnie dlatego, że warto tu przyjechać.

Co prawda jeszcze nie sprawdzałam na własnej skórze, ale śmiem twierdzić, że wczesnym rankiem w miasteczku jest tak samo pusto, jak o 7 rano na Moście Karola :-) A Praga przecież jest bardzo oblegana przez turystów! Tak więc nie wszystko stracone. Wystarczy wcześnie wstać i podziwiać tę bajkę w „samotności”.

Pod wieczór chodziłam po Zamku i ogrodach – przestrzenie świeciły pustkami. Tak więc te najbardziej oblegane miejsca warto oglądać albo wczesnym rankiem, albo wieczorem.

Jedzonko

W Českým Krumlovie byłam kilka lat temu i nie wiem czy nadal mogę polecić miejsce, w którym się stołowaliśmy. Spróbuję. Widzę na Google, że restauracja ta nadal funkcjonuje. Nazywa się Hospůdka Ve Dvorku. I co ja tu będę owijać w bawełnę. Jedzenie było za*ebiste! :D Tak nam zasmakowało, że nie chcieliśmy nigdzie indziej próbować. Porcje były duże, a w porównaniu do Pragi, tanie! Zastrzegam, że nie wiem jakie ceny są teraz, w 2020! Jedno wiem na pewno:

takich knedlików faszerowanych jagodami, posypanych twarogiem, polanych czekoladą i bitą śmietaną nie jadłam nigdy wcześniej i nigdy później. I kosztowały… 50 Kč. Śniadanie jak znalazł ;-)

Festiwale, uroczystości, turnieje

Tuż przed rozpoczęciem lata odbywa się święto pięciolistnej róży, która jest symbolem rodu Rožmberków. Na ulicach i placach rozgrywają się turnieje rycerskie i porozstawiane są historyczne targi rzemiosła. Panuje radosna atmosfera, odbywają się uczty i rozbrzmiewa muzyka. Punktem kulminacyjnym święta jest uroczysty pochód w kostiumach z epoki. Jadą rycerze na koniach, aktorzy wcielają się w sławne postaci związane z historią miasta. Toczą się rozgrywki szachów z żywymi figurami na ogromnej szachownicy oraz odbywają się historyczne gry dla dzieci i dorosłych.

W Českým Krumlovie odbywa się także wiele festiwali muzycznych:

• czerwiec – lipiec: festiwal muzyki kameralnej
• lipiec – festiwal muzyki dawnej
• lipiec – sierpień – międzynarodowy festiwal muzyki poważnej
• wrzesień – festiwal jazzowy

Mam nadzieję, że zachęciłam Cię do zobaczenia Českiego Krumlova. Miasteczko ma swoje gorsze momenty, takie jak niewątpliwe skomercjalizowanie w postaci kiczowatych sklepików czy wątpliwej jakości muzeów. Ale jedno jest pewne – nie można mu odjąć historycznej wartości. Architektura jest zniewalająca. A co najbardziej zachwycające to fakt, że urbanistyka centrum pamięta czasy średniowiecza. Czuć to chodząc po krętych uliczkach, przyglądając się niskim kamieniczkom. Dostrzec również możemy piękne dostosowanie się miasta do meandrów Wełtawy… Przyjedź i przekonaj się na własnej skórze!

A w pobliżu Českiego Krumlova znajdują się České Budějovice, które również zachęcam zobaczyć!

Źródła:

• https://www.visitceskykrumlov.cz/cz/zamecka-zahrada-zamek-cesky-krumlov/32/
• https://www.visitceskykrumlov.cz/files/1.pdf – mapka Hradu
• https://www.zamek-ceskykrumlov.cz/cs
• mapy.cz
• Przewodnik „Czechy. Gospoda pełna humoru”, Izabela Krausová-Żur, Bezdroża
• Przewodnik „Praga i Czechy”, Stephen Brook, National Geographic
• https://www.czechtourism.com
• https://cs.wikipedia.org/wiki/Český_Krumlov_(hrad_a_zámek)

Dominika Rau-Walczak

Z wykształcenia jestem architektką, a zawodowo spełniam się przy renowacji zabytków i pracuję na budowie. Prywatnie - kocham Pragę i starą architekturę. Zapraszam Cię do mojego świata! :-)

• E-mail
|
• WWW
|
• Facebook
|
• Więcej postów(223)