Powoli, z dozą nieśmiałości, zaczynam pisać o moim rodzinnym mieście. Część z Was o Łodzi wie dużo, część tylko tyle, że miasto posiada najdłuższy deptak w Europie i może poszczycić się Manufakturą. Oczywiście Łódź to nie tylko Pietryna i Manufaktura! Udowodnię to Wam już niedługo.
Dzisiaj jednak, dość przekornie, napiszę właśnie o tej oklepanej Piotrkowskiej. Hm, a raczej o kamienicach, jakie się tu znajdują. Bo wiedzcie, że w niewielu miejscach zobaczycie takie skupisko pięknych kamienic!
Kolejność nie według krasy, a idąc od strony Placu Wolności :-)
1.
Dom bankowy Wilhelma Landaua, ul. Piotrkowska 29
(zaprojektowany przez Gustawa Landau-Gutentegera)
Dom bankowy Wilhelma Landaua, ul. Piotrkowska 29. Architekt: Gustaw Landau-Gutenteger.
Oryginalnie była to siedziba łódzkiego oddziału banku “Wilhelm Landau”. Budynek został zaprojektowany i wybudowany na początku XX w. Przepiękne secesyjne i neobarokowe zdobienia: roślinne i nie tylko. Jest geometrycznie, ale też dość płynnie (popatrzcie na kształt okien). Kamienica stoi na rogu ulic Piotrkowskiej i Więckowskiego, narożnik jest reprezentacyjny, zwieńczony kopułą.
2.
Kamienica Dyszkina, ul. Piotrkowska 31
(zaprojektowana przez Gustawa Landau-Gutentegera)
Kamienica Dyszkina, Piotrkowska 31. Architekt: Gustaw Landau-Gutenteger.
Kamienica posiadała kilku właścicieli. Ostatnim był pan Dyszkin z żoną i stąd pochodzi jej nazwa. Wybudowana u schyłku XIX w., wyróżnia się neobarokowym detalem. Można się w nim zakochać. Pięknie zdobione obramienia okien z naczółkami. Asymetryczna fasada z płytkim ryzalitem w północnej (skrajnej) osi z loggiami i nietypowym wykuszem w południowej osi (na zdjęciu z lewej strony). Więcej wykusza zobaczycie poniżej. Prawda, że dostojny?
3.
Kamienica Oszera Kohna, ul. Piotrkowska 43
(zaprojektowana przez Gustawa Landau-Gutentegera)
Kamienica Oszera Kohna, ul. Piotrkowska 43. Architekt: Gustaw Landau-Gutenteger. Pierwsza secesyjna budowla w Łodzi.
Trzecia kamienica, którą tu wymieniam zaprojektował ten sam jegomość. Łódź zawdzięcza panu Gustawowi bardzo dużo. To jeden z najwybitniejszych łódzkich architektów z przełomu XIX i XX w. Był twórczy, spod jego ręki wyszła masa projektów, z których zrealizowano ponad 250.
W każdym razie kamienica Oszera Kohna jest wyjątkowa. Jedyna w swoim rodzaju. Tak, jak każda na Pietrynie :-), ale to ona była pierwszą budowlą secesyjną w mieście. Patrzcie tylko na te dekoracje roślinne i sfalowane ramy okienne.
Więcej zobaczyć można tutaj:
4.
Kamienica Hermana Konstadta, ul. Piotrkowska 53
(zaprojektowana przez Juliusza Junga)
Kamienica Hermana Konstadta, ul. Piotrkowska 53. Architekt: Juliusz Jung
Z ciekawostek, które chyba tylko mnie interesują :D, Juliusz Jung nie miał odpowiednich uprawnień architektonicznych na terenie Rosji (Łódź znajdowała się na obszarze zaboru rosyjskiego), ponieważ posiadał obywatelstwo pruskie. Skutkowało to tym, że nie mógł zatem oficjalnie firmować swoich projektów, wynikiem czego jest fakt, że trudno ocenić jego dorobek twórczy (prawda, że fascynujące?! :-))
Wg niepotwierdzonych źródeł prasowych wynika, że kamienica Hermana Konstadta to projekt pana Junga. Uwielbiam tę kamienicę. Zawsze, gdy obok niej przechodzę, to wgapiam się w te detale. Szczególną uwagę przykuwają dwaj atlanci podtrzymujący spory, usytuowany na osi budynku, wykusz.
Z innej perspektywy możemy kamienicę zobaczyć tutaj. I poniżej:
5.
Kamienica Szepsów, ul. Piotrkowska 70
(zaprojektowana przez… ?)
Budynek jest niesamowity. Ale dopiero od pierwszego piętra wzwyż. Parter pomalowany na, nie wyrażając się, przeraźliwie żółty kolor wymaga szybkiej renowacji. Raczyć Was tymi pejzażami nie chcę, jeśli jednak jesteście spragnieni widoku, to spójrzcie tutaj. Okropieństwo :-(( Kto na to pozwolił??
Kamienica wybudowana w końcu XIX w. może poszczycić się dorodnymi ornamentami. Obramienia okien zdobione barokowymi naczółkami, fasada wyłożona czerwonym klinkierem, co niewątpliwie wyróżnia ten budynek na tle pozostałych.
W 1927 r. w kamienicy zadziała się smutna rzecz. Mendel Szeps, niegdysiejszy przemysłowiec, z powodu utraty majątku, dokonał samospalenia. Więcej o tym incydencie można przeczytać tutaj.
6.
Pałac Maksymiliana Goldfedera, ul. Piotrkowska 77
(zaprojektowany przez Hilarego Majewskiego)
Pałac Maksymiliana Goldfedera, ul. Piotrkowska 77. Architekt (prawdopodobnie): Hilary Majewski
To jeden z tych niepozornych budynków, które mija się bez zastanowienia. Wystarczy jednak na chwilę przystanąć i zadrzeć głowę do góry. A tam same wspaniałości.
Budowla została prawdopodobnie zaprojektowana przez ówczesnego architekta miejskiego, Hilarego Majewskiego, (lata 1891-1892). Dojrzały renesans włoski. Parter zdobi rustykalne boniowanie, a wyżej płaskie. Obramienia okien na piętrze bogato zdobione, zwieńczone półkolistym sklepieniem (tzw. konchą). Niesamowita dekoracja pod pokaźnym gzymsem: putta podtrzymujące girlandę ♥
7.
Kamienica Bromberga, ul. Piotrkowska 80
(zaprojektowana przez Edwarda Creutzburga)
Kamienica Bromberga, ul. Piotrkowska 80. Architekt: Edward Creutzburg
Kamienica jest staruszką, powstała w 1881 r. Zaprojektował ją Edward Creutzburg (Kreuzburg), zasłynął on w Łodzi jako pierwszy niezależnie działający architekt.
Elewacja budynku jest masywna, zdobią ją przede wszystkim półkolumny z korynckimi kapitelami i pokaźnych rozmiarów gzyms. Nad oknami w parterze i na 1. piętrze głowy mężczyzn i gorgon. Okna na 2. piętrze zakończone łukami, na których opierają się amory-syreny z trójzębami.
8.
Kamienica Teodora Steigerta, ul. Piotrkowska 90
(zaprojektowana przez Franciszka Chełmińskiego)
Kamienicę zaprojektował chyba Franciszek Chełmiński (nie jest to pewne, gdyż był architektem miejskim i podpisywał wiele projektów). Budynek stanął w 1895 r.
Neobarokowa fasada zdumiewa. Wręcz hipnotyzuje. Jest tak piękna, że za każdym razem, gdy obok niej przechodzę, to muszę chwilę podumać.
Na osi budynku znajduje się wykusz, pod którym mieści się brama wjazdowa. Wykusz podtrzymywany jest przez parę kolumn i stwory z głowami smoków i tułowiami kobiet.
9.
Kamienica Salomona Bahariera, ul. Piotrkowska 107
(zaprojektowana przez Dawida Lande)
Projekt przypisuje się panu Creutzburgowi (budynek, jaki zaprojektował był 2-piętrowym domem z oficyną – 1881 r.), jednak dzisiejszy wygląd nadał mu Dawid Lande w 1897 r.
Przebudowano kamienicę i ukształtowano nową fasadę odwołującą się do stylu empire. Kamienicę charakteryzuje symetria, nieumiarkowana dekoracja połączona z surową formą. Elewacja jest monochromatyczna, co z jednej strony jest jej atutem, jak i wadą (może zostać niezauważona na tle wszechobecnych znaków, reklam, kolorów). Ale stań tylko na chwilę, znowu zadrzyj głowę do góry i skup się. Emocje gwarantowane :-)
10.
Pałac Juliusza Kindermanna, ul. Piotrkowska 137/139
(zaprojektowany przez Karla Seidla)
Pałac projektowany był pierwotnie na dwóch działkach, zrealizowano tylko część planu. Budynek często przypisywany jest Gustawowi Landau-Gutentegerowi, co nie jest zgodne z prawdą. Architektem rezydencji był wiedeńczyk – Karl Seidl.
Elewacja sześcioosiowa z wysokim, boniowanym parterem czeka na remont! Wszystkie okna zakończone łukiem. Wzrok przykuwają:
- przysadzisty wykusz w północnej części elewacji, pod którym znajduje się brama;
- mozaikowy fryz pod gzymsem, którego temat dotyczy przemysłu i handlu.
Ogromną radość sprawił mi ten wpis!
Uwielbiam Łódź. A może inaczej: budynki z przeszłości, które tutaj stoją. Można się w nich totalnie zatracić.
Na tym oczywiście nie kończę.
C.D.N. :-)
W opracowaniu wpisu posłużyłam się nie tylko internetem. Często zaglądam do książki Ludzie, którzy zbudowali Łódź Krzysztofa Stefańskiego. Jest to świetny leksykon z pięknymi ilustracjami i masą informacji. Zaglądam do niego często, bo moja pamięć jest bardzo zawodna! Ale mniejsza z tym: książkę polecam każdemu. Nie tylko łodzianom!! :-)
Ludzie, którzy zbudowali Łódź, Krzysztof Stefański
You might also like
11 Comments
[…] Artykuł z najważniejszymi kamienicami możeciei znaleźć tutaj. […]
Widac, ze napracowalas sie niesamowicie przy tym poscie. Idac Petryna mozna nie zauwazyc jak dostojne kamienice sie mija. Trudno wybrac jednak ale chyba ta na ul. Piotrkowskiej 29 najbardziej mnie zachwycila :)
Tak po czasie patrzę na swoje wpisy i już mnie tak nie zadowalają :D
Poprzeczka rośnie z każdym dniem… :D dzięki za uznanie!
Tak, Piotrkowska 29 jest urzekająca. Szkoda, że ostatnio zainstalowali na niej jakieś okropieństwa :(
http://i.iplsc.com/instalac…
Jestem w szoku :D Ale to chyba nie jest instalacja na stale? Wyglada to jak kadr filmowy w ktorym miasto atakuje kosmita..
Ja też byłam w szoku, jak to zobaczyłam :((( Oby to nie było na stałe. I tak już za długo to tam wisi ;(
Czy Piotrkowska na pewno jest najdłuższym deptakiem Europy? Właściwie przy tej ilości samochodów, to ciężko mówić, że w ogóle jest deptakiem…
Świetnie opisałaś kamienice Piotrkowskiej, przydałby się teraz opis tego, co poza Piotrkowską, bo tam już mało kto zagląda, a tyle pięknych domów znajduje się na pobliskich uliczkach…
To prawda! Mieszkam tu od urodzenia i praktycznie codziennie jestem zaskoczona i zafascynowana jakimś nowym budynkiem. Wystarczy tylko spojrzeć trochę wyżej, bo cuda zaczynają się dziać tak od pierwszego piętra wzwyż :)
Planuję wpisy dot. Łodzi, ale trochę nie wiem jak się za to zabrać :D jak ułożę swoje myśli to zacznę je realizować. Na pobliskich ulicach są przepiękne kamienice, ale dużo też jest miejsc bardzo zaniedbanych, których nie poleciłabym potencjalnemu turyście. Bałabym się trochę o jego bezpieczeństwo :D
Piotrkowska z definicji jest najdłuższym deptakiem, ale masz rację, to kwestia dyskusyjna, dużo aut, a przede wszystkim rowerów. Może rower nie jest takim uciążliwym środkiem transportu, ale dla pieszego może być czasem denerwujący, a wręcz niebezpieczny.
Tak jak pisałam na FB, Łódź ma przepiękne kamienice, choć chyba moim ulubionym budynkiem jest jednak szkoła muzyczna. Zabawne, ale mieszkałam w Łdz 3 lata i dopiero dzięki Tobie poznałam historie tych kamienic, choć lubiłam się przyglądać misternym zdobieniom, fragmentom, czy całemu budynkowi. Czekam na więcej. :)
PS. Jakiej wtyczki używasz do wstawiania zdjęć z Instagrama?
Szkoła muzyczna – fakt, piękna :) Ale nie martw się, zaskoczę Cię jeszcze pięknymi łódzkimi budynkami :)
PS. Żadna wtyczka. Byłam w szoku, ale… po prostu skopiowałam linka do konkretnego zdjęcia z Instagrama i takie coś się samo stworzyło :D
Piotrkowska 77 wyjątkowo dała mi się we znaki podczas kropkowania, stąd mam do niej duży sentyment – w końcu dużo czasem razem spędziłyśmy.. :)
Odnośnie Pałacu Kindermanna – obiło mi się kiedyś o uszy, że ta piękna mozaika jest jedną z ostatnich (jeżeli nie ostatnią) mozaiką artysty, który ją wykonał / zaprojektował, ale nigdy nie udało mi się zweryfikować tej informacji.
Co by nie mówić – świetny wpis! Jestem jak najbardziej za lokalnym patriotyzmem. :)
Haha, legendarne kropkowanie! Ja swoje kropki ostatnio odkopałam i zdobią mi pokój :) W sumie to mam do nich duży sentyment.
Nic nie słyszałam niestety o historii tej mozaiki!! Teraz czytam, że wykonał ją zakład “Salviati et Co” pod kierunkiem austriackiego malarza Aloisa Hansa Schrama, ale umarł on 10 lat po zakończeniu budowy pałacu. Możliwe, że mozaikę stworzono później? Pewnie nigdy nie dowiemy się prawdy :D
Dzięki, będę kontynuować patriotyzm :D